Havva TUNC 21.04.2009
Vergi İndirimlerin Tüketim Üzerindeki yansıması CNBC-e tükettim endeksine göre tüketim Mart ayında % 49,7 artmıştır. Bu artışın en büyük nedeni, hükümetin özellikle otomobil ve beyaz eşya sektörlerinde uygulamaya koyduğu vergi indirimleridir. Beyaz eşya sektörünü de içeren ev eşyası sektöründe mevsimsel olarak düzeltilmiş endeks aylık yüzde 49.7 artış gösterdi. Gene CNBC-e Tüketim Endeksi Mart ayında, bir önceki aya göre, genel olarak, yüzde 16.69 artmıştır.
Madalyonun diğer yüzü ise azalan vergi gelirlerinin gerek GSMH içindeki azalan payı gerekse artan bütçe açıklarının finansmanı nasıl karşılanacaktır? Ulusal kaynakların yeterli olmaması ekonomi, dış finansman kaynağına yönelecektir. Daha açıkca ifade edersek, mevcut vergi gelirleri harcamaların finansmanında yetersiz kalacağından, harcamalar nasıl finanse edilecektir? Keza, azalan vergi gelirleri üretimi nasıl finanse edecektir?
Vergi indirimleri ile tüketimde sağlanan artışın yarattığı kısa anlık canlanma birkaç kısa dönem sonra gene canlandırıcı bir etki gösterebilecek midir? Yoksa bir dönemlik canlanma ikinci dönemde kaosa ya da durgunluğa mı yol açacaktır?
Kısa dönemi 4 ara döneme ayırırsak birinci ara dönemde yaratılan canlanma(vergi indirimlerinin talep etkisi) 2. ve sonraki dönemlerde üretimde ve gelirde ve de istihdamda artış yaratabilecek midir?
Türkiye ekonomisi, yeterli sermaye birikimini gerçekleştiremediği için ve dünya ekonomisi bir kredi/ finansman krizi içinde olduğu için gerekli krediyi/borcu kolay bulamayacaktır. Borç bulsa bile bunun birim maliyeti yüksek olacağından ekonominin kendisine ivme verecek, daralmadan ve/veya durgunluktan çıkaracak gücü nasıl ve ne şekilde elde edecektir?
Vergi idirimleri sonucu çok kısa dönemde hem ekonomide stoklar erimiş hem de vergi gelirleri azalmıştır. Vergi gelirlerinin azalması pahasına elde edilin talep canlanması sadece ve sadece o kısa dönem için rahatlama sağlayacaktır (sağlamıştır). Bu canlanmanın maliyeti ikinci ve sonraki kısa dönemlerde kat be kat fazla olacaktır.
Siyasiler, siyasi yapılarını (hükümet etmek anlamında) kalıcı kılmak uğruna aldıkları iktisadi kararları ve uyguladıkları iktisat politikaları ekonominin uzun dönemde sorunlar içinde kalmasına sorunların yapısallaşmasına ekonominin kırılganlığının artmasına daha da önemlisi dışa bağımlığının, hem finans hem de reel anlamda, artmasına yol açmaktadır. Sonuç finasal krizi yaşamayan bir ekonomi de finansal krizin yıkıcı etkisi krizi yaşayan hatta çıkaran ülkelerden kat be kat fazla olmaktadır.