Havva TUNC 23.03.2009
Özel Tüketim Vergisi(ÖTV) malın fiyatının içersinde bulunan dolaylı bir vergidir. Ekonomide, iç talepte, canlanma yaratılmak isteniyorsa ( diğer ekonomik koşulların olumlu olduğu varsayımı altında) ÖTV gibi vergilerin oranında yapılacak indirimler iç talebi canlandırıcı etki yaratabilir. Ancak yapılan düzenleme sadece ve sadece ÖTV gibi dolaylı vergi indirimi olarak yapılırsa kısa dönemde elde edilen iyileşme yerini uzun dönemde kaosa bırakabilir. Diğer taraftan toplam vergi gelirleri içersinde bu tip vergilerin(ÖTV gibi dolaylı vergilerin) payı yüksek ise dolaylı vergi indirimlerinin büyük bütçe açıklarına yol açacağıdır.
Harcamalar gelirin bir fonksiyonudur. Daha da açıkça ifade edersek, cari dönemin(t) harcamaları cari dönemin(t) gelirinin bir fonksiyonu olduğu gibi bir sonraki dönem(t+1) gelirinin veya bir önceki dönem(t-1) gelirinin veya servet ve /veya miras gelirinin fonksiyonudur. Dolayısıyla iç talebi canlandırmak amacıyla yapılan harcamalar gelecekte elde edilmesi hedeflenen gelirle finanse edilirse, ekonomide canlanma yaratmak için yapılan uygulama beklenmeyen sonuçlara yol açabilir. Ekonominin resesyon gibi ekonomik kriz gibi olağanüstü koşullarda olması durumunda bu belirtilen durumun yaratacağı etkinin yıkıcı şiddeti daha büyük olacaktır.
Resesyon dönemlerinde ekonomilere ivme verebilmek talebi canlandırabilmek için vergi oranlarında yapılacak indirimler talepte beklenen canlanmayı yaratabilir. Ancak yaratılan bu canlanma kısa dönemliktir. Canlanmanın uzun dönemde de etkili olabilmesi için üretimi artıcı büyümeye ivme verici ve hatta istihdam yaratıcı iktisadi büyümeye ivme verici makro ekonomik politikalar, uygulanmakta olan ÖTV indirimleri gibi politikalara eşlik etmelidir. Aksi takdirde kısa dönemde talepte yaratılan canlanmanın finansmanı gelecek dönemlerin gelirinden yapılıyorsa resesyon daha şiddetli olacaktır. Bütün bunların yanı sıra talepteki canlanma, mevcut stokları erittiğinden, yeni malların yerine koyabilmek için gerekli sermaye birikimi yok ise ya da üreticiler düşük kapasiteli üretim yaparlarsa( yüksek girdi fiyatlarında) ekonominin gelişmesi/canlanması olası değildir.
Kısa dönemde talebi canlandırmak için yapılan her türlü düzenlemeye iktisadi büyümeyi sağlayacak makro ekonomik düzenlemeler eşlik etmezse ekonomide hedeflenen gelişmeye ulaşılamaz. Ekonomi resesyonda ise küçülmeye daralmada ise önce resesyona sonra küçülmeye birkaç dönem sonrada büyük yıkımlarla karşı karşıya kalabilir.
Türkiye Ekonomisinde iç talepte canlanma yaratabilmek amacıyla çeşitli mal ve hizmetlerde yapılan ÖTV indirimleri 17 Mart- 16 Haziran 2009 tarihleri arasında yapılacaktır. Eğer bu düzenlemelere istihdam yaratıcı iktisadi büyümeyi sağlayacak makro ekonomik politikalar eşlik etmez ise hedefe ulaşılamayacağı gibi resesyonun yıkıcı etkisi kat be kat fazla olacaktır.